Java öğrenme konusunda birlikte çıktığımız bu yolda, programlarımızda sıklıkla kullanacağımız Java’da Operatörler kavramını öğreneceğiz.

Programlama dillerinde çok önemli bir yeri bulunan operatörler, projelerimizde karşılaştırma, matematiksel işlemler veya değişkenlerin üzerinde çeşitli değişiklikler gerçekleştirmek için kullanılabilir. Bu tanımlamaya bir örnek verecek olursam, sosyal medya hesaplarınıza giriş yapabilmek için kullanıcı adı ve şifre gibi alanlar bulunur, söz konusu alanlara girmiş olduğunuz değerler, veri tabanı üzerinde kayıtlı olan değerler ile karşılaştırılır. Karşılaştırma işleminin sonunda girmiş olduğunuz bilgiler doğru olması durumunda başarılı bir şekilde giriş işleminiz tamamlanır.

Bu işlemler her yazılım dilinde operatörler aracılığı ile sağlanır. Bunların yanında birçok temel işlem içinde operatörler kullanılır. Bu operatörleri aşağıda yer alan Java’da Operatörler başlığı altında daha detaylı bir şekilde görebilirsiniz.

Java’da Operatörler

1. Aritmetik Operatörler
2. Tekli Operatörler
3. Atama Operatörleri
4. İlişkisel Operatörler
5. Mantıksal (Logical) Operatörler
6. Bitsel (Bitwise) Operatörler

1- Aritmetik Operatörler

Aritmetik operatörler isminden de anlaşılacağı üzere, matematiksel işlemleri gerçekleştirmek için kullanılan operatör türüdür. Bu operatörleri şu şekilde sıralayabilirim:
Ekleme (+) yani toplama işlemleri için kullanılır.
Çıkarma (-) işlemleri için kullanılır.
Çarpma (*) işlemleri için kullanılır.
Bölme (/) işlemleri için kullanılır.
Mod Alma (%) işlem sonucunda ortaya çıkan kalan değerini verir.

// Değişken Tanımlaması:
int a=25,b=3,c=17;
String x="Web Sitemiz: ",y="www.emrecelen.com.tr";
// Stringlerde Ekleme Operatörünü Kullanırsak:
System.out.println("Merhaba!\n"+(x+y));
// Ekleme ve Çıkarma Operatörleri:
System.out.println("A + B = "+ (a+b)+"\nA - C = "+(a-c));
// Çarpma ve Bölme Operatörleri:
System.out.println("A * B = "+ (a*b)+"\nA / 5 = "+(a/5));
// Mod Alma Operatörü:
System.out.println("C % B = "+(c%b));

Kodun Çıktısı:

2- Tekli Operatörler

Operatörler işlemleri gerçekleştirebilmek için ihtiyaç duyduğu değişkenlere operand denilmektedir. Tek operandı bulunan operatörlere ise tekli (unary) operatör denir.

Tekli - veya + konulması, ilgili operandın değerini negatif veya pozitif yapmak için kullanılır.
Arttırma Operatörü ve Azaltma Operatörü (++ / --) operandın değerini bir arttırır veya azaltır.
Sonrasında Artış veya Azaltma (a++ / a--) operand önce hesaplanır sonra arttırılır.
Ön Arttırma veya Azaltma(++a / --a) operand önce arttırılır veya azaltılır sonra hesaplaması gerçekleştirilir.
Değil Operatörü (!) boole değerlerini ters çevirmek için kullanılır.

// Değişken Tanımlaması:
int a=87, b=13;
boolean kosul=true;
// Ön Arttırma ve Azalatma Operatörü:
System.out.println("(A) Değeri: "+ a + "\t(++A) Değeri: "+ (++a));
System.out.println("(B) Değeri: "+ b +"\t(--B) Değeri: "+(--b));
// Sonrası Artış ve Azaltma Operatörü
System.out.println("(A) Değeri: "+ a +"\t(A--) Değeri: "+(--a));
System.out.println("(B) Değeri: "+ b + "\t(B++) Değeri: "+ (++b));
// Mantıksal Değil Operatörü:
System.out.println("Değil (!): "+!kosul);

Kodun Çıktısı:

3- Atama Operatörleri

Bir önceki yazım olan Java Değişken Tanımlaması ve Veri Tipleri içerisinde bolca kullandığımız operatör türüdür. Bir değişkeni başka bir değişkene atamak veya bir değişkene bir veri atamak için kullanılır. Atama operatörleri kullanılırken, aynı zamanda aritmetik operatörler de kullanılabilir. Karşımıza programlamaya başladığımız zaman çıkacak temel atama operatörlerine bir göz atalım.
= Operatörü: Herkesin muhakkak kullandığı temel bir atama operatörüdür. Atama işlemleri her zaman sağdan sola bir şekilde gerçekleştirilir.
+= Operatörü: Solda bulunan değere, kendi değerini ekleyerek tekrar soldaki değere atamasını gerçekleştirir.
-= Operatörü: Solda atanan değerden, sağdaki değeri çıkararak tekrar solda yer alan değere atama gerçekleştirir.
*= Operatörü: Soldaki değeri, sağda yer alan değer ile çarparak tekrar soldaki değere atamasını gerçekleştirir.
/= Operatörü: Diğer operatörlerde olduğu gibi soldaki değeri, sağdaki değere bölerek sonucu tekrar soldaki değere atar.

4- İlişkisel Operatörler

İlişkisel operatörler, değişkenler içerisindeki verilerin arasında karşılaştırma yapmaya yarar. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Küçüktür (<)
• Büyüktür (>)
• Küçük Eşittir (<=)
• Büyük Eşittir (>=)
• Eşittir (==)
• Eşit Değildir (!=)

Yukarıda sıralanan bu operatörler iki verinin karşılaştırmasını yapar. Dönen değer boolean türündeki true veya false‘dur.

// Değişken Tanımlaması:
int a=23,b=12,c=27;
System.out.println("A>B = "+(a>b)+"\nB>C = "+(b>c));

İlişkisel operatörleri Java’da koşullar konusunu anlatırken daha detaylı göreceğiz.

5- Mantıksal Operatörler

Yazımıza ilk başladığım zaman operatörleri anlatırken sosyal medya örneğini vermiştim. O örnekte anlatılan karşılaştırma yapıları, mantıksal operatörler ile gerçekleştirilir. Bu operatörleri ihtiyaçlarımıza göre farklı amaçlar ile kullanabiliriz. Sosyal medya örneğini tekrar ele alacak olursak giriş yapabilmemiz için kullanıcı adı ile şifremizin sorgulamasında kullanılan bu mantıksal operatörleri şu şekilde görebiliriz:

& Mantıksal Operatörü “ve” anlamına gelmektedir. Verilen değerleri uygulanacak sorgulama veya işlemlere tabi tutar.
| Mantıksal Operatörü “veya” anlamına gelmektedir.
&& Mantıksal Operatörü koşullu “ve” anlamına gelir. Karşılaştırmalarda tabi tutulan değerlerin hepsinin true olduğu sürece, true değer döndürür.
|| Mantıksal Operatörü koşullu “veya” anlamına gelmektedir. Karşılaştırma yapılan değerlerden en az biri true olduğu sürece true değer döndürür.
! Mantıksal Operatörü “değil” anlamına gelir. Elde edilen boolean veri tipindeki verilerin tersini verir.

Sosyal medya hesaplarımıza giriş örneğini ele tekrar alacak olursak, yazacağım basit bir kaç satırlık kod dizisi ile mantıksal operatörler kavramını daha anlamlı hale getirebiliriz.

// Kullanıcı Bilgilerini Tutacağımız Değişkenler:
String kullaniciadi="emrecelen";
int sifre=123456;
// Koşullar yapısını anlatırken if-else kavramına daha detaylı değineceğiz.
if(kullaniciadi.equals("emrecelen")&& sifre==123456)
System.out.println("Giriş Başarılı");

Bu örnekte giriş yapabilmemiz için kullanıcı adı ve şifrenin her ikisinin de uyuştuğu zaman ekranımıza “Giriş Başarılı” yazısını yazdırıyor. Bir örnek daha vererek kullanma mantığını daha iyi anlamanızı istiyorum. Bu vereceğim örnek üzerinde değişkene atayacağımız değerin tek veya çiftlik sorgusunu yapacak ve ekranımıza sayının çift olup olmadığı hakkında bilgi verecek.

// Değişken Tanımlaması:
int sayi= 8;
// Mantıksal Operatörlerden ! (değil) Kullanımı:
if((sayi%2)!=0)
System.out.println("Sayı Tektir.");
else
System.out.println("Sayı Çiftir.");

6-Bitsel Operatörler

Java’yı öğrenmeye başladığım zamanlar farkında olmadığım bir operatör türüdür. Bu operatör türü hakkında bilgi edinmek için yaptığım araştırmalar sonucunda, programlamada pek fazla tercih edilmeyen bir operatör türü olduğunu öğrendim. Bitleri kaydırarak tersini almak gibi işlemleri gerçekleştirmek için kullanılıyor. Peki pek tercih edilmeyen bu bitsel operatörler nelermiş gelin birlikte inceleyelim.
~ Bütün bitlerin tersini alır. 1 ise 0 olarak çevirir, 0 ise 1 olarak çevirir.
& Bitsel olarak “ve” işlemini yerine getirir.
| Bitsel “veya” anlamına gelir.
>> Bitsel olarak sayısı istenilen değer kadar sayıyı sağa kaydırır.
<< Bitsel olarak sayısı istenilen değer kadar sayıyı sola kaydırır.

Bitsel operatörler konusunda yeterli bilgim olmadığı için sizlere yanlış bir bilgi vermek istemiyorum ama basit bir örnek ile çalışma mantığını anlatarak hızlı bir şekilde bir sonraki başlığımıza geçeceğiz.

System.out.println(9<<2); //  36 Olarak Ekrana Yazdırır.
System.out.println(9>>2); // 2 Olarak Ekrana Yazdırır.

9 sayısının binary karşılığı 1001‘e karşılık gelir. Bu sayıyı 2 bit sağa kaydıracak olursak en sağda bulunan 2 bit kaybolur ve kalan bitler 2 basamak sağa kaymış olur. Yeni ortaya çıkacak sayımız 0010 olur ve bu değerin karşılığı da 2’ye denk gelir. Aynı şekilde bu sefer işlemi 2 bit sola kaydırma şeklinde düşünürsek karşımıza çıkacak sayı değeri 100100 olur. Bu da 36 değerine karşılık gelir.

Operatör Önceliği

Java’da Operatör önceliği, tıpkı matematik işlemlerinde olduğu gibi çarpma ve bölme işleminin önceliği, toplama ve çıkartma işlemine göre daha önceliklidir. İşlemler parantez içerisinde olduğu takdirde parantez önceliği daha önde gelmektedir.

Java’da Operatörler Önceliği hakkında bu tabloyu hazırlarken baz aldığım kaynak sitesine göz atmak isterseniz buradan ulaşabilirsiniz: J2eeonline.

Bir sonraki Java’da Kontrol Yapıları yazımız içeriğinde Java’da operatörleri sıklıkla kullanacağız. Operatörler hakkında aklınıza takılan sorular olursa çekinmeden aşağıdan yorum yapabilirsiniz.